'Beste vrienden, we komen hier samen in een cirkel op een zeer belangrijke plaats, in dit amfitheater, omringd door de krachtige kruiden, bloemen en planten van alle verschillende lidstaten van de Europese Unie. Omringd door bomen geplant door regeringsleiders die elk een prachtige intentie voor een verenigend Europa vertegenwoordigen.
Een plek waar één man, Jean Monnet genaamd, een idee had. Een idee om ons, de mensen van Europa, te verenigen, over de grenzen van onze verschillende volken, over de grenzen van onze lidstaten heen, om samen te werken, zoals wij dat ook willen, als één team. Mag de volharding van deze man onze inspiratie zijn.
Wij staan hier, op de geboortegrond van Europa, om de nieuwe vorm die wij als team zullen aannemen, de nieuwe rollen die wij zullen aannemen, het nieuwe doel waarvoor wij ons zullen inzetten, te baren en te omarmen. We zijn hier samen, om onze band als team te versterken, om eenheid en saamhorigheid te voelen en om vertrouwen tussen ons te creëren en te versterken.

Deze woorden vormden de openingstoespraak die ik hield tijdens het slotritueel dat dit team onder mijn leiding had bedacht en uitgevoerd, aan het eind van een driedaagse teambuilding reis.

In dit ritueel eerden we het verleden en toonden we respect voor de nalatenschap, voor degenen die voor ons kwamen, degenen die eerst kwamen en degenen die niet meer onder ons zijn. We gingen het ritueel in in de volgorde waarin de teamleden tot het team en de Europese instellingen zijn toegetreden.

In de dagen ervoor, tijdens een creatieve challenge rond de purpose van het team, werd er een boot gemaakt. Een boot die de toekomst, de weg vooruit, visualiseert. Allen namen een stuk papier en een pen om hun intentie voor de komende verandering op te schrijven. Terwijl de boot door ieders handen ging, drukte ieder zijn intentie uit en voegde die toe aan deze boot, om te koesteren en dichtbij te houden.

'Nu stappen we in het nieuwe en omarmen de lege pagina. We stellen ons vertrouwen erin, we geven elkaar kracht en zullen ons dit moment herinneren als het moment waarop we aan elkaar een belofte hebben gedaan, om elkaar te steunen, om hulp te vragen als we die nodig hebben, om elkaar de hand te reiken als het moeilijk is, om onze verschillen te accepteren en het beste te geven voor alles wat er komt, om de onzekerheid, het nieuwe en het ongemak van de verandering die voor ons ligt te verwelkomen en te omarmen', ging ik verder.

Vervolgens werd er een vel papier met daarop een boom met takken en wortels, die de teamleden voorstelden, gepresenteerd en in het midden van de cirkel gelegd. In de juiste volgorde stapten de teamleden naar voren om met hun vingerafdruk te verankeren wat er is gezegd en uitgedrukt, en zo werd de boom gevuld met hun commitment. Een prachtig aandenken dat ook gedigitaliseerd zou worden, want de verandering gaat over digitale transformatie. Een resultaat dat voortkwam uit en voortbouwde op een prachtig Deep Democracy debat over 'Loving Paper versus Loving Digital'.

Dat debat eerde de oude manier van werken, want het bracht de liefde en gehechtheid naar voor die men nog steeds voelt voor het vakmanschap van werken met papier. Maar het maakte ook de weg vrij om de nieuwe, digitale manier van werken te omarmen, omdat het veel inzichten bracht over alles wat nu mogelijk wordt.

Na enkele andere rituele handelingen sloten we af met een singalong voor het nieuwe teamlied, een speciale versie van Pink Floyds 'The Wall'. De winnende bijdrage aan de creatieve uitdaging die we op de eerste dag hadden.

Hoe komt het dat deze groep aan een ritueel begon dat zo ver buiten hun comfort zone lag, zelfs met elkaar aankijken en handen vasthouden? Een groep waarvan sommige leden elkaar nog niet in levende lijve had ontmoet, zowel door de Corona pandemie en omdat ze opgedeeld is en in verschillende landen gesitueerd is. Hoe komt het dat zij zo op één lijn kwamen, terwijl de weerstand tegen de transformatie vooraf erg groot was en dit onmogelijk leek?

Dat ligt aan het gebruik van methoden die helemaal aansluiten bij de visie van Jean Monnet en het doel van een verenigd Europa. Ik ben zo dankbaar dat ik, als transformatiecoach vanuit Golven Maken, de grote effectiviteit van methoden als Sociocratie 3.0, Deep Democracy en Verbindende Communicatie op een plek als deze, en binnen de Europese Unie, kan inbrengen en mag laten zien hoe ze één voor één gebruik maken van alle collectieve intelligentie en het potentieel dat in de groep aanwezig is. Omdat het horen van alle stemmen, het integreren van verschillende perspectieven op een respectvolle, volwassen manier echt gedeeld leiderschap en eigenaarschap creëert, samen met vertrouwen, begrip en afstemming.

Het mooiste is misschien wel dat de filosofie achter deze methoden of sociale technologieën voortkomt uit inheemse en eeuwenoude wijsheid waar we ons allemaal in kunnen vinden. Zoals het principe van Both and More; de waarheid zien in het tegenovergestelde perspectief. Of Goed genoeg voor nu, Veilig genoeg om te proberen, wat betekent dat als het goed genoeg is voor de groep, het niet precies mijn manier hoeft te zijn. Of Ik ben een andere jij en de filosofie van Ubuntu, Ik ben omdat wij zijn. Sociocratie betekent 'wij als groep, wij besturen onszelf'. Als je ziet dat een groep zich engageert om de agile praktijken van consent besluitvorming, het cocreëren van domeinbeschrijvingen, voorstellen vormen en driver statements eigen te maken, dan zie je gedeelde governance en gedeeld leiderschap gebeuren.

Maar het is nog eenvoudiger dan dat. Het principe van rondjes maken, van samenkomen in een cirkel ligt aan de basis ervan. Iedereen van top tot teen zien en ieders stem horen is precies zoals de inheemse stammen het zouden doen. Voor mij is het zo belangrijk om ons te verbinden met oude wijsheid, om ons deze opnieuw eigen te maken, deze te herinneren en terug te integreren in onze eigen systemen. Om ons te herinneren en laten voelen dat we wijze mensen kunnen zijn is wat we nu nodig hebben.

Dus, naast de schoonheid van methoden die een groter bewustzijn in een groep creëren en de samenwerking bevorderen, breng ik oude rituele praktijken en rituelen in organisaties in, om verbinding te maken met de bron en levensenergie. Ik deel de principes van de Way of Council, alsof we rond een kampvuur zitten. Ik nodig hen uit om een Kasàlà voor elkaar te schrijven, net zoals de traditionele mensen in Afrika deze vorm van namenpoëzie gebruiken om het leven in een ander wezen te eren. En ik nodig hen uit om samen een uniek ritueel te creëren, om deze bijzondere reis te verankeren, te verdiepen en te markeren, net zoals ik dit doe in vele organisaties en gemeenschappen. Ik voel me zo gezegend om deze kennis door te mogen geven.

In de late avond van de derde dag, toen ik eindelijk terug in Antwerpen was, haastte ik me naar een uitverkocht concert van Xavier Rudd, die speelde in de mooiste muziekzaal die Antwerpen rijk is, De Roma. Xavier is een Australische artiest die streeft naar eenheid in de wereld. Dansend op de tekst van Ball And Chain voelde ik dat dit alles zegt:

‘Wisdom from the old school, mixed up with the new school, to make up brand new colours, to paint the walls of change’.

Twee maanden later spreek ik het hoofd van de unit opnieuw, samen met een kleine delegatie van het team, om nog even terug te blikken. Ze hadden vooraf nooit gedacht dat ze met collega’s zo’n ritueel zouden doormaken, maar het was een positieve ervaring. In de afgelopen periode is het hele team samengekomen onder het intussen ingelijste kunstwerk, en is de onderlinge sfeer en verbinding sterk verbeterd.

Mixing the ancient and the new. Een ritueel voor een team van een Europese instelling.