Organisatierituelen
Onze voorouders leefden in harmonie met de natuur, in kleine gemeenschappen. Ze zaten in een cirkel rond het vuur en luisterden naar wijsheid, naar de oudsten. Ze eerden hun voorouders en gaven overgeleverde verhalen aan elkaar door. Eeuwenoude en nog steeds relevante verhalen, over innerlijke transformatie en inspiratie. Ze gaven betekenis aan de dingen via symbolen en visioenen, door de natuur te lezen en mee te bewegen in haar cyclus.
Via rituelen wijdden ze elkaar in, vaak al vanaf jonge leeftijd. Ze vierden hun verwantschap met de natuur en toonden hun dankbaarheid voor de overvloed en voor hun bestaan tussen al het andere. In ceremonies loofden ze verbondenheid, universele liefde en levenskracht. De rituelen van deze oorspronkelijke volkeren zijn een toonbeeld van bezield leiderschap.
Wij vergeten het vaak, maar wij zijn hun afstammelingen. Waar we ook vandaan komen, we zijn nog steeds lid van de oorspronkelijke tribe. We streven nog steeds naar wijsheid, liefde, bewustzijn en eenheid. We hebben dezelfde behoefte aan verbondenheid en betekenisgeving. Alleen werken we nu vaak samen in een ander soort tribes: in organisaties en teams.
Om collectief andere keuzes te maken en tot wasdom en bewustzijn te komen hebben we bezield leiderschap nodig. We hebben alle creativiteit, inspiratie en weldenkendheid in onszelf aan te spreken. We kunnen nog steeds in cirkels samenkomen, om elkaar te ontmoeten als mensen. We beschikken over de taal en de tools om collectieve wijsheid te benutten. Rituelen zijn het gereedschap dat ons hierbij kan helpen. Gereedschap dat geïnspireerd handelen uitnodigt, humaniteit, verdieping, bewustzijn en verankering van onze gezamenlijke waarden.
Rituelen inspireren, ze wekken ideeën tot leven, wakkeren visioenen aan en maken innerlijk vuur wakker. Ze helpen om belangrijke overgangsmomenten te markeren, impactvolle gebeurtenissen te verwerken, het oude te eren en gesterkt in de toekomst te stappen. Via de wijsheid van onze voorouders en hedendaagse rituele ceremonies ontstaat er verbinding, betekenisgeving en verankering van de waarden en missie, op diepere lagen.
Rituelen kunnen op die manier magische versnellers zijn van verandering. Door samen stil te staan en te erkennen wat er leeft, maken ze het mogelijk om situaties te verwerken, liefdevol los te laten en intentioneel in het nieuwe te stappen. Rituelen scheppen ruimte voor transformatie in collectieve contexten. Juist in organisaties, waar we het moeilijk vinden om helemaal aanwezig te zijn en waar we menselijkheid en verbinding nodig hebben om het belangrijke werk te doen dat we te doen hebben.
Wat is een (organisatie)ritueel?
Een ritueel of ceremonie bestaat uit een reeks handelingen die een betekenisvol moment bekrachtigen, met een transformerend karakter.
Het vindt plaats buiten het gewone, in een gewijde, heilige ruimte, waar we een hogere trilling gewaarworden vanuit stilte en sereniteit, en waar we ons veilig weten.
De ervaring is een diepgaand, transformerend, innerlijk proces, dat wordt verankerd en bekrachtigt door het collectief.
Door individuele ervaringen uit te drukken en te verwoorden in een groep, wordt ook het collectief als geheel versterkt.
Door samen een ritueel uit te voeren, versterkt een ritueel onze persoonlijke betrokkenheid op de groep en de missie.
Rituelen maken het mogelijk om onze gevoelens symbolisch uit te drukken, om emoties te kanaliseren, te reguleren en te bemeesteren.
Niet alleen gevoelens van verdriet en boosheid, ook van vreugde en geluk. Ook positieve gevoelens verdienen een goed verwerkingsproces.
Via een organisatieritueel wordt onze wijsheid aangesproken en ervaren we de connectie met het grotere geheel, het levensweb, en het goddelijke in ons.
Een ritueel doet beroep op ons persoonlijk leiderschap, het werkt met intentie en zich opbouwende kracht die wordt ingezet zodat wij onze grootsheid kunnen tonen.
Er is een heel breed spectrum tussen traditioneel en zelfverzonnen, eenvoudig of complex, open of gepland, gecocreëerde of alleen voorbereide rituelen.
In een ritueel danken, vieren, verdiepen, veranderen, verwerken, vergeven, verdiepen, veranderen en/of versterken we via passende thema’s, symbolen en handelingen.
De mogelijkheden zijn eindeloos: een openings- of slotritueel, een onboarding ritueel, een leiderschap of overdracht ritueel, een duurzaamheidsritueel, een afscheidsritueel, een heling- of verbindingsritueel. Eenmalig of wederkerend.
Een ritueel verwoord en visualiseert een universele symbooltaal, en tegelijk drukt het ook de unieke taal, stem, kleur en missie van jouw organisatie uit.
Rituelen zijn als een gesamtkunstwerk met een goedgekozen narratief, emotionele flow en opbouw, geleid door een of meer ceremoniemeesters, liefst gesteund door spaceholders en muzikanten en in een ideale wereld: artiesten en kunstenaars.
Goede redenen voor een organisatie- of teamritueel
Een transformatieproces bij verandering mogelijk maken
bv bij structurele veranderingen: het samengaan van bestaande teams of bedrijven of ontkoppeling van afdelingen of als er een nieuwe manier van werken wordt geinstalleerd.Om belangrijke organisatiemomenten te markeren
bv bij het installeren van een nieuwe leider of een verhuis naar een ander gebouw.Om erkenning te geven aan mensen en teams
bv om leiderschap binnen een organisatie te eren of een belangrijke oplevering te waarderen.Wanneer iets haar/zijn bestemming bereikt heeft
bv bij het afscheid nemen van een leider of spilfiguur, einde loopbaan of einde van een bepaalde manier van werken.Om geven en nemen in balans te brengen en gezonde uitwisseling in stand te houden
bv bij dankmomenten door de leiders of in cirkelgesprekken.Om collectief trauma een plaats te geven en te helen
bv door stil te staan bij emoties bij impactvolle gebeurtenissen en herdenkingen.Om een (verloren gegaan) gevoel van saamhorigheid te creëren
bv om de onderlinge banden te versterken of nieuwkomers te integreren.Om bewustzijn rond onze nalatenschap te vergroten
bv door collectief te verbinden rond duurzaamheid en inclusie thema's of SDG of ESG doelen in de organisatie te laten leven.Om verbinding maken met onze diepere purpose, de missie en waarden
bv door ons begrip te verdiepen rond de purpose en missie van de organisatie.
Een ritueel gaat altijd over leiderschap
‘De laatste jaren verdiepte ik me in organisatierituelen, door rituele praktijken te ervaren uit allerlei windstreken en te leren over verschillende sjamanistische en spirituele stromingen. Ik bouwde mee aan het verhaal van Corporate Rituals en ik ontwikkelde, al lerende, tijdens het begeleiden van organisatierituelen, een écht participatieve manier om rituelen in teams en organisaties te ontwerpen en neer te zetten, gestoeld op twee pilaren: enerzijds oude wijsheid, rituele praktijken en spirituele lessen en anderzijds op methoden die collectieve wijsheid uitnodigen, zoals Sociocratie 3.0, Deep Democracy en Liberating Structures.
Rituelen brengen in organisaties vraagt om een hedendaagse vertaling en een aanvoelen wat de cultuur, het leiderschap, de taal en de symboliek is van een organisatie of team. Als organisatiecoach heb ik hier een fijne neus voor. Ik ben gewend om met het leiderschap in een organisatie in contact te staan. Zij zijn als stamleiders, vaandeldragers en vasthouders essentiële ambassadeurs in een goed organisatieritueel.
Een organisatieritueel werkt op verschillende systemische niveaus tegelijk. Het maakt het mogelijk om tegelijkertijd op het vlak van persoonlijke en collectieve wijsheid te werken. In een ritueel zijn er enkel deelnemers, waardoor je in je persoonlijke leiderschap moet gaan staan. Als iedereen dit doet laat je als groep samen de waterlijn zakken en word je collectief in een hoger bewustzijn gebracht, iedereen wordt mee opgetild!’
Dette van Zeeland
Ik inspireer je achter deze knoppen graag met verhalen over rituelen die ik al mocht vormgeven. Ook live doe ik dit graag, vraag me gerust naar een inspirational talk over organisatierituelen, cirkels, persoonlijke en collectieve wijsheid.